Stria Çatlak Tedavisi
Nedir?
Stria ya da deri çatlakları; deride dermisin destek dokularının zayıflaması ile vücudun deri gerginliğine en fazla maruz kalan alanlarında ortaya çıkan çizgi tarzında izler skarlardır.
“Stria distensae (SD)”, ”stretch marks” ve “stria rubra ya da alba” gibi isimler verilmektedir. Sıklıkla gebelik sürecinde ortaya çıkması nedeni ile “gebelik çatlakları” olarak da tanımlanmaktadır.
Deri çatlakları ciddi bir medikal problem olmamakla birlikte geçmişte olduğu gibi günümüzde de en önemli estetik problemlerinden bir tanesidir.
Sıklıkla 5-50 yaş döneminde görülmekte ve görülme sıklığı % 11-88 arasında değişmektedir. Her ırkta görülebilmektedir. Kadınlarda gebelik süreci nedeni ile 2.5 kat daha fazla gözlenmektedir. Obezitede özellikle vücut kitle indeksi (BMI) 27–51 olanlarda görülme sıklığı % 43 lere kadar çıkmaktadır.
Deri çatlaklarının oluşma nedeni tam olarak bilinmemektedir. Bununla birlikte birçok hipotezden bahsedilmektedir. Bunlar;
- Enfeksiyon; bazı mikrop kökenli toksinlerin; striatoxin gibi salgılayarak dokuda hasar yaptığı ve bunların cilt çatlaklarına yol açtıkları
- Mekanik etki; mekanik olarak dokuların gerilmesi destek doku networkun hasarlanmasına neden olmaktadır. (gebelik, obezite, ağırlık kaldırma gibi, normal bedensel büyüme sırasında bazı anatomik alanların daha fazla gerilmeye maruz kalması gibi)
- Vücutta steroid hormon seviyelerinin artışı ve bunların doku fibroblastları üzerinde yıkım etkisi; Cushing’s sendromu, topikal ya da sistemik steroid tedavileri gibi
- Genetik faktörler; Ehlers-Danlos sendromlu kadınlarda gebeliklerinde hiç cilt çatlamasının olmaması, Marfan sendromunda cilt çatlaklarının sıklığı gibi.
- Immün sistem yetmezlikleri ya da baskılanması durumları; gebelikte gelişen hipertansiyonda kullanılan ilaçlar, HIV ve AIDS ve tedavileri, tüberküloz ve tifo hastalıklarının tedavisi ve hastaların kaşeksi döneminde olmaları, kronik karaciğer hastalıklarında.
Klinik gelişimi ve özelliklerine göre 2 klinik formu tanımlanmıştır.
- Striae rubra ve
- Striae albadır.
Cilt çatlakları başlangıçta kırmızı ve morumsu göründükleri için kırmızı anlamına gelen “stria rubrae-SR” olarak tanımlanmaktadır. Daha sonra bu renk solmakta ve sanki deride bir kırışıklık hatta bir skar gibi görünmekte ve beyaz anlamında ”stria albae-SA” olarak tanımlanmaktadır.
Cilt çatlaklarında derideki değişimler ise strianın klinik olarak erken ve geç evrede olup olmasına göre değişmektedir. Striaların erken klinik evresinde derin ve yüzeysel damarlarda genişleme ve çevresinde lenfatik hücrelerin yoğun olduğunu görmekteyiz. Çoğu zamanlar bunların eosinofil olduğu da saptanmıştır. Stria klinik olarak olgunlaştığında lenfatik hücreler sadece venüllerin çevresindedir.
Deri çatlaklarında tedavilerin asıl amaçlarını ve hedeflerini aşağıdaki başlıklar ile tanımlayabiliriz.
- Dermal kolajen yapımının fibroblastik aktivite ile arttırılması
- Deri çatlaklarında artmış damarsal yapıların azaltılması(özellikle erken dönemdeki deri çatlaklarında, stria rubra-SR)
- Deri yüzeyindeki yapısal düzensizliklerin azaltılması
- Azalmış deri pigmentasyonunun arttırılması (özellikle stria alba-SA gibi beyazlaşmış deri çatlaklarında)
- Deri elastikiyetinin arttırılması
- Hücresel çoğalmanın düzenlenmesi
- Deri hidrasyonunun-neminin arttırılması
- Deride inflamasyonun azaltılması ve kontrol altına alınması